Waarom vrouwen vaker PTSS ontwikkelen – Zes inzichten en een holistisch pad naar herstel

Waarom zie ik meer vrouwen dan mannen met

PTSS na trauma in de PTSS Voorbij privé-praktijk? 

Wat zijn de redenen waarom vrouwen

meer kans hebben op PTSS?

Hieronder zes inzichten en een holistisch pad naar herstel

van Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV)

en PTSS na trauma.

SAMENVATTING

In dit artikel neem ik je graag mee om samen te gaan bekijken waarom vrouwen vaker PTSS ontwikkelen dan mannen zodat we diepgaand inzicht krijgen in de achterliggende oorzaken en tevens een holistisch perspectief op herstel krijgen. Vrouwen hebben twee tot drie keer zoveel kans om PTSS te krijgen, voornamelijk door interpersoonlijk geweld, vroege traumatisering, biologische gevoeligheden en belastende maatschappelijke verwachtingen.

De inzichten hieronder kort samengevat:

1. Type trauma – interpersoonlijk geweld, zoals seksueel misbruik en emotionele manipulatie, heeft een grotere impact dan niet-interpersoonlijke trauma’s (zoals een auto-ongeluk).
   
2. Vroege traumatisering – een vrouw die trauma ervaart voor 18-jarige leeftijd beïnvloedt de neurobiologische ontwikkeling en verhoogt de kwetsbaarheid voor PTSS later in het leven.
   
3. Biologische factoren – hormonen zoals oestrogeen en oxytocine versterken trauma geheugen en negatieve stressreacties.
   
4. Maatschappelijke druk – traditionele zorgverlenersrollen en sociale ongelijkheid vergroten emotionele uitputting en hulpeloosheid.
   
5. Hulp zoeken – vrouwen vragen vaker hulp, wat tegenstrijdig genoeg zowel voordelen als uitdagingen met zich meebrengt.
   
6. Hooggevoeligheid (Highly Sensitive People – afgekort HSP) – er bestaat een vanuit de praktijk sterk waargenomen ‘ziekmakende driehoeksverhouding’ tussen HSP-Trauma-PTSV en PTSS. Naast de vijf eerder besproken oorzaken, speelt hooggevoeligheid een belangrijke rol in de verhoogde kwetsbaarheid van vrouwen voor PTSS. Ongeveer 20% van de vrouwen is hooggevoelig en hebben hierdoor een intensere reactie op externe en interne prikkels, wat hen zowel uniek als kwetsbaar maakt.

Holistisch herstel – gebaseerd hierop richt het True Result PTSV, PTSS en trauma hersteltraject zich gericht op specifieke aspecten; waaronder energiepsychologie (het oplossen van de onderliggende aanleidingen/triggers met Logosynthese®), gelijkwaardigheid, emotionele veiligheid (herkenning en erkenning van hooggevoeligheid en het kunnen 'leven'), lichaamsgericht herstel, spirituele integratie en sociale verwevenheid. 

Dit helpt vrouwen vanuit hun biologie, zoals ze zijn, en als volwaardig mens en vrouw trauma te verwerken. Verwerking zonder hertraumatisering wat een weg naar vrijheid en persoonlijke groei biedt.

Hieronder volgt het volledige artikel.

INLEIDING

Trauma raakt vrouwen op een unieke en diepgaande manier. In mijn praktijk zie ik opvallend meer vrouwen dan mannen met posttraumatische stressverschijnselen (PTSV) of PTSS. Dit verschil is geen oordeel, maar een biologisch en sociaal gegeven dat ik graag verder met je wil verkennen. Vrouwen lopen namelijk twee tot drie keer zoveel risico op het ontwikkelen van PTSS. 

Waarom is dit zo?

Hieronder neem ik je mee langs diverse ‘lagen’ die vanuit mijn ervaring de basis vormen voor dit verschil in gevoeligheid voor het ontwikkelen van PTSV en PTSS na trauma. Dit artikel is speciaal geschreven voor jou, als vrouw, om inzicht te geven in de achterliggende biologische redenen, hoe trauma jouw leven kan beïnvloeden en hoe herstel mogelijk is.

DE ZES INZICHTEN

1. Het soort trauma telt zwaarder dan de hoeveelheid

Het type trauma speelt een doorslaggevende rol bij de ontwikkeling van PTSS. Vrouwen worden disproportioneel vaak blootgesteld aan interpersoonlijk geweld, zoals seksueel misbruik (waarbij ±90% van de slachtoffers vrouw is), langdurig huiselijk geweld en emotionele manipulatie door bijvoorbeeld een narcistische ouder of partner. Deze subtiele, maar chronische vormen van misbruik zijn minstens zo schadelijk als fysiek geweld.

Deze interpersoonlijke trauma’s hebben een twee keer zo hoge kans om te leiden tot PTSS in vergelijking met niet-interpersoonlijke trauma’s zoals natuurrampen of ongelukken. Seksueel misbruik draagt zelfs het hoogste risico: ±75% van de vrouwen ontwikkelt binnen een week PTSS. Dit voelt vaak als een aardbeving in het leven – een gebeurtenis die zonder gespecialiseerde hulp blijft natrillen.

2. De impact van vroege traumatisering

Meer dan de helft van de vrouwen ervaart trauma voor hun 18e levensjaar, tijdens de cruciale vormingsjaren waarin het brein zich ontwikkelt. Chronische stress in deze persoonlijke ontwikkelingsperiode kan leiden tot:

• Een hyperactieve amygdala (je interne alarmbellen blijven continu afgaan).
• Overbelasting van de prefrontale cortex (vaak afgekort als PFC), waardoor plannen en impulsen beheersen moeilijk wordt.
• Ontregelde cortisolspiegels die zorgen voor een gevoel van ‘altijd aan staan’.

Deze neurobiologische veranderingen maken vrouwen kwetsbaarder voor het ontstaan van PTSS op latere leeftijd. Een meisje dat op jonge leeftijd seksueel misbruikt wordt, leert haar brein dat ‘veiligheid’ niet bestaat – een overlevingsmechanisme dat haar later tegenwerkt.

3. Lichaam en geest – geslachtsspecifieke factoren

Vrouwen hebben unieke biologische kenmerken die hen (biologisch) gevoeliger maken voor PTSS:

• Oxytocine ('knuffelhormoon) versterkt traumatische herinneringen naast dat het natuurlijk ook een kalmerende werking heeft.
• Ontregeling van de HPA-as zorgt ervoor dat stresssignalen langer actief blijven, alsof het lichaam continu gevaren ziet. Er wordt dan uiteindelijk ook continu 'gezocht' naar gevaren in de buitenwereld. Gevaren die vanuit een 'lijkt op - lijkt op' vergelijkend denken, haast overal wel te vinden zijn.
• Oestrogeen en progesteron kunnen hormonale verstoringen geven doordat ze angstreacties beïnvloeden en het 'traumageheugen' versterken – vooral tijdens hormonale schommelingen zoals tijdens de menstruatie.

Deze biologische factoren maken dat vrouwen vaker 'vastzitten' in de stressfase, vast komen te zitten in hun denken met gevolgen zoals zoals nachtmerries (overdag of 's nachts en met of zonder beelden) en hyperalertheid.

4. Maatschappelijke verwachtingen – een zware last

De vaak zware sociale rol die vrouwen vervullen draagt bij aan hun verhoogde kwetsbaarheid voor PTSS. Ze worden vaak gezien als de primaire zorgverlener, wat leidt tot emotionele uitputting en verwaarlozing van eigen behoeften. Daarnaast dragen maatschappelijke ongelijkheid, ongelijkheid in inkomen en daardoor vaak een financiële afhankelijkheid bij aan gevoelens van hulpeloosheid (en zelfs waardeloosheid) na trauma. Veel vrouwen voelen zich gevangen in conflicterende rollen: ze moeten perfect zijn, er altijd zijn voor anderen, maar ervaren tegelijkertijd dat niemand er echt voor hen is (zelfs ook vaak de partner niet, die het ook maar niet kan 'begrijpen'.

5. Hulp vragen – een daad van moed

Vrouwen zoeken vaker professionele hulp (±40%) dan mannen, wat zowel voordelen als uitdagingen met zich meebrengt:

• Voordelen – vroege signalering kan leiden tot vroegere interventie. Dit kan herstel versnellen en verschijnselen beter herkenbaar maken.
• Uitdagingen – er heerst nog steeds een groot stigma rondom psychische klachten van vrouwen. Dit kan leiden tot onderschatting van hun levensverhaal of overdiagnose. Wat ik vaak zie ontstaan is dat 'losse verschijnselen' uiteindelijk bestempeld worden als zelfstandige aandoeningen (zoals depressie, angststoornis).

Voor alle duidelijkheid – de hulpvraag van een vrouw is geen zwakte; het is een moedige daad en een eerste stap naar heling.

6. Hooggevoeligheid (Highly Sensitive People –  afgekort   HSP)

Naast de vijf eerder benoemde inzichten, speelt hooggevoeligheid (HSP) ook een belangrijke rol in de verhoogde kwetsbaarheid van vrouwen voor PTSS. Er bestaat voor mij vanuit de praktijk een sterk waargenomen ‘ziekmakende driehoeksverhouding’ tussen HSP – Trauma – PTSV en PTSS. Ongeveer 20% van de vrouwen is hooggevoelig en hebben een intensere reactie op externe en interne prikkels, wat hen zowel uniek als kwetsbaar maakt.

AANVULLENDE HSP PTSS-RISICOFACTOREN 

• Diepe verwerking - hooggevoelige mensen reflecteren intens op ervaringen, waardoor negatieve gebeurtenissen langer blijven hangen en dieper worden verwerkt. Dit kan leiden tot tobben, malen en obsessief nadenken over. Volledig vast komen te zitten in het hoofd - vast in nadenken over de bewuste traumatische herinneringen.
• Overprikkeling – door hun 'andere gevoeligheid' voor geluiden, emoties en het onbewust overnemen van negatieve energieën van anderen raken HSP’s sneller overweldigd, wat hun stressrespons versterkt en herstel bemoeilijkt. Er ontstaat een voortdurende overgang tussen wat van de HSP en wat van de ander is. De extra (onnodige) belasting en verwarring is hierdoor groot.
• Onderprikkeling – hooggevoelige vrouwen kunnen naast overprikkeling ook te maken krijgen met ‘onderprikkeling’, een minder bekende en helaas vaak te vaak onbelichte uitdaging. Bij onderprikkeling voelt een HSP zich emotioneel of mentaal afgevlakt, alsof alles om hen heen betekenisloos is geworden of ver weg lijkt. Dit gebeurt vaak wanneer de HSP zich terugtrekt om overprikkeling te vermijden, maar daardoor juist te weinig stimulerende prikkels ontvangen. Het zenuwstelsel komt in een soort ruststand terecht, wat kan leiden tot gevoelens van leegte, verveling of zelfs afscheiding (vaak aangeduid als dissociatie). Voor HSP’s is het cruciaal om een dynamische balans te vinden tussen voldoende rust en gezonde stimulatie, zodat ze binnen hun optimale energieniveau blijven functioneren. Een klein gedeelte van de hooggevoelige vrouwen, de zogenaamde hooggevoelige-high sensation seekers (HSP-HSS) – zo’n vijf tot zes procent van alle hooggevoeligen is hier ook nog eens extra gevoelig voor.
• Empathie en intuïtie – HSP’s voelen emoties van anderen diep aan, wat hen vatbaar maakt voor emotionele uitputting in toxische relaties of traumatische situaties. Ik heb dit in een eerder artikel benoemd als de ‘compassie-valkuil’ van de HSP.
• Lichamelijke reacties – het zenuwstelsel van een HSP reageert anders dan dat van de 80% niet-HSP. Dit is geen afwijking, zo is een HSP geboren. Hierdoor reageert de HSP sterker op stress, waardoor HSP-vrouwen sneller buiten hun ‘raam van tolerantie’ (window of tolerance) komen en hyper- of hypo-arousal gaan ervaren. Als de (oxidatieve)stress te hoog oploopt of te langdurig is, kun je als het ware buiten het raam raken. Dit kan zich op verschillende manieren uiten, zoals:
• Overprikkeling (hyperarousal) – je voelt je angstig, geagiteerd of paniekerig, alsof je in een vecht- of vluchtmodus zit.
• Onderprikkeling (hypo-arousal) – je voelt je apathisch, teruggetrokken of je scheidt je af (dissociatie), alsof je in de situatie als bevroren raakt.
• Het lichaam begint allerlei verschijnselen te vertonen - verschijnselen die niet op zichzelf staan, maar een gevolg zijn van te lang, te vaak en te veel (oxidatieve)stress. Ik noem PTSS en trauma dan ook weleens de vergeten factoren bij onverklaarbare lichamelijke klachten (vaak afgekort als SOLK of ALK).

Bij HSP-vrouwen na trauma is het raam van tolerantie vaak kleiner geworden, waardoor ze sneller uit balans raken en hierdoor nog gevoeliger raken voor (meer) stress. De benoemde hooggevoeligheid (HSP) is zeker geen zwakte voor de vrouw – het is een kracht, tenzij het in herstel van PTSS en trauma 'niet mee mag doen'. De HSP merkt dit meteen aan de professionele hulpverlener (die het dus niet begrijpt), doordat men weer het gevoel krijgt dat ze er niet mag zijn - wie ze is en zoals ze op dat moment is. Wanneer het goed begeleid mee mag doen tijdens herstel ontstaat er juist een versterkte transformatie en persoonlijke groei na trauma.

HOLISTISCH HERSTEL – EEN PAD NAAR VRIJHEID

Herstellen doe je niet in 'stukken' – je bent geen 'pijpensysteem met diverse machines'. Je bent een volwaardige vrouw, een geheel waarin lichaam, geest en ziel samenwerken. Herstel is mogelijk vanuit holistische totaalzorg. Mijn holistisch True Result hersteltraject is gebaseerd op de benoemde inzichten en richt zich op diverse specifieke aspecten, zoals :

• Emotionele veiligheid – veiligheid en gelijkwaardigheid vormen de basis bij het oplossen van trauma – dit is trauma verwerken met energiepsychologie, waarbij mijn voorkeur uitgaat naar het gebruik van Logosynthese®. Trauma oplossen zonder drang, dwang of hertraumatisering.
• Hooggevoeligheid – het herkennen en erkennen van hooggevoeligheid als onderdeel van de aangeboren persoonlijkheid van de vrouw met een hulpvraag is een belangrijk aspect van het helingsproces. Ondanks de vaak eerder als aanvullende belasting ervaren HSP-aspecten, ondervindt de hooggevoelige vrouw, wanneer hierbij goed begeleid, ook ondersteuning vanuit haar hooggevoeligheid tijdens herstel; a) Ze heeft een sterk ontwikkeld gevoel voor introspectie en kan met de juiste gespecialiseerde begeleiding diepgaande heling ervaren. b) Methoden zoals energiepsychologie, mindfulness en aanvullende lichamelijk gerichte benaderingen sluiten goed aan bij de HSP-behoefte aan zachte, holistische traumaherstel benaderingen. Dit 'voelt goed' is een vaak gehoorde reactie - "Er wordt naar mij geluisterd zoals ik ben - waar ik (nu) ben". "Ik voel me begrepen."
• Zingeving – terugvinden van regie over je leven en persoonlijke groei door nieuwe inzichten na opgelost trauma. Inzichten die voor het oplossen van deze 'blokkades' onmogelijk waren.
• Spirituele integratie – kwantumheling door herverbinding met je Oorspronkelijke Zelf (Essentie – de Bron) – de kracht van binnenuit weer vinden en hierdoor voorbij slachtofferschap gaan. Weer vanuit veiligheid vrije en bij je passende keuzes kunnen maken. Jezelf  weer kunnen zijn.
• Relationele reset – gezonde grenzen herdefiniëren, voor jezelf kunnen opkomen en waar aanwezig, destructieve patronen doorbreken in relaties (bijvoorbeeld narcistische ouder(s) en/of partner).
• Lichaamsgericht herstel – het lichaam is een informatie netwerk. Het is niet de 'oorzaak' van verschijnselen. Herstel is voornamelijk gericht op het oplossen van de vastzittende energie in de onderliggende aanleidingen/triggers van de Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) - zodat deze niet meer kunnen ontstaan. Verder is herstel gericht op neurobiologische regulatie via bewustwording, ademhalingstechnieken en voeding.
• Hersengymnastiek – mindfulness en hersenplasticiteit benutten door ook hier weer de vastzittende en bevroren energie op te lossen - energie die eerst voortdurend opgeslurpt wordt door vergelijkende analyses tussen verwachtingen en de realiteit van het hier-en-nu. Daarnaast de vastzittende energie op te lossen die vastzit in negatieve overtuigingen, negatieve conclusies en negatieve fantasieën (dingen die nog niet gebeurd zijn).
• Verwevenheid met de omgeving – veiligheid herstellen in sociale contexten en re-integratie in maatschappelijke rollen. Weer een eigen leven leven – als volwassen vrouw in het hier-en-nu.

TOT SLOT

Laten we alsjeblieft stoppen met het pijnlijke en aanvullende traumatiserende verzinsel van velen. Een collectieve overtuiging die continu gevoed blijft door de overtuiging dat een vrouw op een of andere manier zwakker is dan mannen. Dat zij niet getraumatiseerd kan raken door wat een familielid of zelfs een buitenstaander ziet als een ‘normaal leven’ (wat dit ook mag betekenen). Daarnaast dat het als onmogelijk gezien wordt dat een vrouw trauma’s en zelfs PTSS heeft ontwikkeld en het hierdoor heel zwaar kan hebben. 

Dergelijke ongevoelige uitspraken die vinden dat vrouwen die PTSV en PTSS hebben ontwikkeld te zwak zijn voor deze maatschappij of om een relatie te hebben – horen niet thuis in een traumasensitieve wereld. Ze nodigen ook niet uit tot dialoog en brengen niet de benodigde openheid en ondersteuning bij het zoeken naar passende professionele zorg.

Ik hoop dat je dit artikel hebt kunnen ervaren als een eerbetoon aan de kracht en veerkracht van jou als vrouw en wellicht als HSP. En, als je dit leest met pijn in je hart of het gevoel dat het leven voor je onbereikbaar is geworden – weet dan dat er hoop is! 

Je pijn is echt, maar je hoop op leven ook. 

Ben je klaar om de stap op je pad van herstel te zetten? 

Nieuwsgierig geworden en wil je meer weten? Plan dan een kosteloos kennismakingsgesprek via het contactformulier op de PTSS Voorbij website – om te ontdekken of holistisch herstellen ook voor jou een volgende stap kan zijn op je pad van herstel?