Kun je negatieve gevoelens bij PTSS vermijden?
Waarom het oudste deel van ons brein veel met gevoelens
en daardoor met PTSS en trauma te maken heeft.
Reflexmatige, automatische en oncontroleerbare (negatieve) gevoelens kun je niet (leren) vermijden?
Wanneer mensen met een Posttraumatische Stress Stoornis (PTSS), automatisch negatieve gevoelens hebben, wordt hen regelmatig geadviseerd om deze negatieve gevoelens in de toekomst verstandelijk (cognitief) te vermijden.
Men wordt bijvoorbeeld gevraagd om er niet meer (zoveel) aan te denken en wanneer dit toch gebeurd, dan aan iets positiefs te denken. Op die manier, zo denkt men, zou je je op termijn beter kunnen gaan voelen. Maar, kan dit eigenlijk wel? Kun je automatische en negatieve gevoelens wel vermijden?
Wanneer wij de psychobiologie volgen en hoe de hersenen en de rest van het lichaam omgaat met energie/informatie/bewustzijn, dan kunnen we veilig stellen dat iemand automatische, negatieve en daardoor ongewenste gevoelens niet kan vermijden.
Tijdens onze biologische evolutie was het herkennen van (levens)gevaar gedurende lange tijd namelijk fundamenteel voor overleven. Het belang en de invloed van het daarvoor verantwoordelijke middelste gedeelte van onze hersenen (limbische systeem), wordt volgens mij jammer genoeg te vaak onderschat. Dit gedeelte van de hersenen wordt niet voor niets, ook wel het centrum van onze emoties en motivatie genoemd.
Ons geheugen is een grote 'audio-visuele kaartenbak'. Een bak vol met beelden en video's, met bijbehorende zintuiglijke waarnemingen (beeld, geur, geluid, smaak en aanraking). De meesten hiervan hebben een classificatie en identificatie gekregen (ik zal in een latere blog post toelichten wat er gebeurt wanneer er dit niet plaatsvindt).
De beelden/plaatjes en video's zijn in ons geheugen gesorteerd en onderling verbonden (geassocieerd) - ervaringen, d.w.z. beelden en/of video's met zintuigelijk waargenomen lading, kunnen op eerdere/andere ervaringen lijken. Alles in onze 'audio-visuele kaartenbak' doet altijd mee. Niets is buitengesloten en het is daarom niet mogelijk om door 'dingen een plekje geven', of 'er niet meer aan denken' pijnlijke ervaringen te verwerken. Dat deze nog steeds een effect kunnen hebben, zelfs na vele jaren, blijkt wanneer wij ongewenste, ongecontroleerde emoties krijgen in een bepaalde situatie.
De impact van ons zwart-wit waarnemen van gevaar door met name de Amygdala is groot. Er is nu meestal, maar weinig meer echt ‘leven of dood’, maar het (onbewuste) gevoel wat iemand met PTSS-verschijnselen hierbij heeft, is er niet minder om. De belangrijkste bijdrage wordt hiervoor bij mensen met intacte hersenen geleverd door de Amygdala – twee amandelvormige kernen die links en rechts diep verborgen liggen in het middelste gedeelte van de hersenen (limbisch systeem). De beide Amygdala kernen zijn verantwoordelijk voor het opsporen en vermijden van gevaar. De Amygdala legt gedurende ons leven als het ware een bibliotheek aan van eerder gesignaleerd 'gevaar'.
Gevoelens over bepaalde situaties in het heden ontstaan, op basis van eerdere situaties in de vorm van beelden, geluiden, aanrakingen, smaken en geuren uit het verleden. Reactie op een situatie in het heden wordt dus bepaald door het verleden.
Gevoelens zijn bepalend voor onze gedachten en wel in die volgorde. De amygdala speelt hierbij een belangrijke rol en reageert reflexmatig op onplezierige situaties, sensaties, of zelfs reuk. Ja inderdaad, soms kan een typische geur bij van iemand, of een aanraking op een bepaald gedeelte van het lichaam al voldoende zijn om de amygdala te stimuleren en oncontroleerbare negatieve gevoelens te krijgen.
Het lichaam heeft voornamelijk een negatieve inprenting cyclus (zie afbeelding hieronder) die met name gestuurd wordt door de eerdergenoemde Amygdala. Dit laatste is niet zo verwonderlijk omdat wij in het algemeen benaderen wat fijn en plezierig is en er alles aan doen om datgene wat niet fijn en onplezierig is te vermijden.
Alles wat wij meemaken wordt afgemeten op deze schaal. Zo krijgen eerste indrukken hun relatieve of emotionele waarde en worden vervolgens nauwkeurig opgeslagen. Dit wil zeggen dat wij als mensen, gebaseerd op hoe wij ontwikkeld zijn vanuit de oertijd, bijzonder gevoelig zijn voor negatieve ervaringen en deze nauwkeurig registreren als onderdeel van de negatieve inprenting cyclus van de Amygdala.
We hebben als het ware klittenband voor negatieve en teflon voor positieve ervaringen.
Wanneer de Amygdala vaak geprikkeld wordt, wordt alles op den duur negatief en komt men uiteindelijk tot niets meer - men probeert hierdoor alles gevoelsmatig (onbewust) te vermijden. Men kan wel bedenken dat men iets wil, weten wat men moet doen, maar men doet het toch niet. Zolang er met die situatie mogelijke (onbewuste) onveiligheid geassocieerd wordt, gaat men er bewust alles aan doen, om de situatie te vermijden en/of zelfs succes te saboteren (wanneer er mogelijk onbewust onveiligheid bestaat in succes).
Wij kunnen dus als mens wel andere gevoelens willen hebben en daarmee dus de negatieve gevoelens willen vermijden, maar dit is net als televisie kijken. Wij kunnen bij het volgen van een tv-serie 'helemaal in de serie opgaan' - wij kunnen gaan zweten, onze adem kan stokken, ons hart gaat sneller kloppen, spontaan misselijk worden en bijvoorbeeld helemaal in elkaar kruipen bij een bepaalde scene. We doen als het ware zelf mee in het getoonde verhaal. Het maakt namelijk voor onze hersenen niet uit of wij nu wel/niet iets echt meemaken.
Wanneer wij denken aan iets en ons voorstellen dat wij iets meemaken, is de registratie voor de hersenen en de daarmee gekoppelde emoties net zo accuraat, als wanneer wij in werkelijkheid iets meemaken.
Dus we kunnen nogmaals veilig stellen dat wanneer mensen bepaalde gevoelens willen vermijden dit een onmogelijke opgaaf is. Deze verwachting draagt nog eens extra bij aan de vaak reeds veel voorkomende lage zelfwaarde van een persoon met PTSS-verschijnselen.
Iemand met PTSS-verschijnselen kan alleen een ander waardeoordeel van de Amygdala krijgen wanneer het automatische waardeoordeel van de herinnering, overtuiging of fantasie duurzaam getransformeerd wordt door geavanceerde coaching interventie.
Op die manier vindt er een gewijzigde, geheugen registratie plaats, een die leidt tot andere gedachten, gevolgd door (automatisch) ander en gewenst gedrag. Op die manier kan iemand van een situatie van 'dagelijks overleven' naar een situatie van 'moeiteloos leven' overgaan.
Gelukkig zijn er tegenwoordig goede mogelijkheden om de gruwel uit de 'Amygdala bibliotheek' bljvend te verwijderen. Met behulp van geavanceerde en onderbouwde coaching interventies, gebaseerd op energie psychologie, is het mogelijk om een meetbaar effectief verschil te maken in het oplossen van PTSS-verschijnselen.
Herken je jezelf of een dierbare in het bovenstaande?
Neem de regie over je gezondheid en je leven terug, of geef het als informatie/cadeau aan een dierbare.
Neem vrijblijvend contact op via het
contactformulier.
PTSS Voorbij Kennis Blog
