Drie niveaus van meevoelen-een holistisch perspectief op PTSS-herstel voor HSP

Als HSP (hooggevoelige mensen) hebben we een bijzondere gave om ons te willen verbinden met anderen en diep met de ander mee te voelen. Tegelijkertijd zijn we ook altijd bezig met het ‘voelen’ of we toch niet afgewezen worden.

We kunnen hierbij drie niveaus van meevoelen onderscheiden.

Juist de gave om te verbinden met anderen kan een

valkuil voor ons worden. Deze kennis in de praktijk brengen is belangrijk voor holistisch herstel van PTSV en/of PTSS na trauma.

INLEIDING

Als hooggevoelige mensen hebben we een bijzondere gave om ons te willen verbinden met anderen en diep met de ander mee te voelen. Tegelijkertijd zijn we ook altijd bezig met het ‘voelen’ of we toch niet afgewezen worden. Juist de gave om te verbinden met anderen kan een valkuil voor ons worden. 

Dit geldt vooral wanneer we te maken hebben met posttraumatische stressverschijnselen (PTSV) en/of PTSS na trauma. Hierbij is het heel belangrijk om eens dieper in te gaan op het o zo belangrijke verschil tussen sympathie, empathie en compassie. Hierdoor gaan we zien en voelen hoe het begrip van deze elementen een belangrijk onderdeel vormt voor ons holistische herstel.

DRIE NIVEAUS VAN MEEVOELEN 

Het zogenaamde ‘meevoelen’ van ons wat we als HSP zo goed kunnen, kent eigenlijk drie niveaus. Bekendheid met deze ‘niveaus’ geeft je de kans om deze duidelijk te onderscheiden en deze kennis als kracht in te kunnen zetten:

1.SYMPATHIE

Het eerste niveau van meevoelen. 

Hier draait het vooral om ‘besef hebben van’ – je bent je bewust van iemands situatie en je toont je bezorgdheid. Hier blijft het vaak nog oppervlakkig, met uitspraken zoals "Wat vervelend voor je" of "Ik hoop dat het goed komt voor je."

2.EMPATHIE

Het tweede niveau van meevoelen. 

Dit gaat een stap verder doordat we op dit niveau als HSP een duidelijke ‘verbinding’ met de ander willen maken. We hebben ons dit op basis van eerdere ervaringen zo aangeleerd. We zijn namelijk gaan geloven dat we deze manier van verbinden nodig hebben om de ander te kunnen ‘begrijpen’. 

Daarnaast en wellicht nog belangrijker om hier te noemen is dat we dit verbinden met de ander (onbewust) doen om de ander ‘beter te kunnen helpen’. Wat op dit niveau plaatsvindt stelt ons dus in staat om werkelijk te ervaren wat de ander doormaakt. Voor onbewust hooggevoelige mensen wordt dit vaak gezien als een ‘natuurlijke eigenschap’ – zo is men nu eenmaal.

Toch komt het ook gaan voelen van de negativiteit en belasting van de ander, voor de onbewuste HSP met een hele hoge ‘prijs’. Emoties en zelfs het hierdoor volledig opgaan in de ervaringen van de ander worden van ons. In de praktijk noem ik dit vaak ‘dingen van een ander’ – waar je niets mee kunt. 

Want, ongevraagd dingen van een ander overnemen en hier iets mee gaan doen, is niet alleen zeer belastend voor je, het is ook gewoon niet oké. Ik kom later in dit artikel nog terug op niet ethische van je zonder hulpvraag van de ander bezig te gaan houden met dingen van een ander. Alsof, we zouden weten wat een ander wel of niet moet beleven op zijn of haar levenspad. Laten we eerlijk zijn, we zijn continu zelf zoekende voor ‘verlichting’ op ons eigen pad, laat staan dat we dit weten voor een ander …

(*) SPIEGELNEURONEN

Dit zijn speciale hersencellen die een beetje werken als een spiegel in je hoofd. Ze helpen je om andere mensen beter te begrijpen en na te doen, zonder dat je er echt over na hoeft te denken. Stel je voor dat je naar iemand kijkt die bezorgd kijkt. Je spiegelneuronen worden dan actief en het voelt alsof jij zelf ook bezorgd wordt, ook al beweeg je je gezicht niet echt. Het is alsof je hersenen op dat moment zeggen: "Hé, ik snap wat die persoon voelt!"

DEZE SLIMME CELLEN HELPEN JE OM:

• Nieuwe dingen te leren door anderen na te doen.
• Te voelen wat anderen voelen (de empathie waar we het hierover hebben).
• Gezichtsuitdrukkingen van anderen te begrijpen.
• Met anderen om kunnen gaan en relaties op te bouwen.

SPIEGELNEURONEN EN PTSV EN/OF PTSS NA TRAUMA

Voor mensen die last hebben van Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) en/of PTSS na trauma kunnen spiegelneuronen soms extra gevoelig geworden zijn. Dit kan betekenen dat je hierdoor:

• Sneller schrikt van geluiden of bewegingen.
• Soms heel sterk reageert op de emoties van anderen.
• Moeite hebt met concentratie omdat je (te) veel prikkels binnenkrijgt.

Het lijkt er misschien op dat dit ‘afwijkend’ is, maar spiegelneuronen zijn er om je te helpen en zeker niet om je angstig te maken. Ze proberen je als HSP namelijk te beschermen door extra alert te zijn – allemaal gebaseerd op waargenomen gevoelens tijdens eerdere (traumatische) ervaringen. 

In feite zijn jouw spiegelneuronen dus een onderdeel van je superkracht als HSP! Ze helpen je om de wereld en andere mensen beter te begrijpen. Met zelfinzicht (bewustwording), oefening en geduld kun je leren om deze kracht te gebruiken om je beter te voelen en sterker te worden.

3.COMPASSIE

Het derde en tevens ‘hoogste’ niveau van meevoelen. 

En hier gaat het vervolgens helemaal ‘mis’ voor de HSP wanneer op het ‘tweede niveau’ er vanuit die ‘verbinding’ er al het een en ander voor ons als HSP is ontstaan. 

Hier combineert zich het ontstane gevoelsmatige begrip over de ander met een duidelijk gerichte actie om het lijden van de ander actief te gaan verlichten. 

Lees de voorgaande zin nog eens een keer en laat de inhoud eens goed op je inwerken – is er herkenning voor je? 

Ongevraagd je gedachten (oordeel dus) vormen over de inhoud en de waarde van het lijden van de ander. Het verschil met sympathie en empathie is dat compassie vanuit het hart komt en dus verder reikt dan het gedeeltelijke verstandelijke meevoelen. Als HSP zitten we er nu helemaal ‘middenin’ en er is geen ontkomen meer aan de persoonlijke belasting die er voor ons door de emoties van de ander ontstaat. 

DE HSP PARADOX

Voor hooggevoelige mensen (HSP) is empathie vaak een tweede natuur. Onderzoek toont aan dat onze hersenen sterker reageren op emotionele informatie. Dit maakt ons uitstekende luisteraars en steunpilaren voor anderen, maar het draagt dus ook eerdergenoemde risico's met zich mee.

WANNEER EMPATHIE OVERWELDIGEND WORDT

Het constant aanvoelen van andermans emoties kan leiden tot:

• Emotionele uitputting.
• Overprikkeling.
• Het overnemen van andermans negatieve energie.

Dit risico is extra groot bij mensen met PTSV en/of PTSS na trauma, omdat trauma vaak een ‘grenzeloze’ staat heeft veroorzaakt. Een staat waarbij onze eigen emotionele grenzen hierdoor zijn aangetast.

DE VALKUIL VAN EMPATHIE

Wanneer empathie doorslaat naar compassie, verliezen we onszelf in de ander. We nemen niet alleen hun emoties over, maar ook nog eens letterlijk hun problemen. Dit kan leiden tot ‘compassie moeheid’. Een staat waarin we emotioneel zo uitgeput raken dat we geen compassie, maar ook geen empathie meer kunnen opbrengen.

HET BELANG VAN DUIDELIJKE GRENZEN

Voor hooggevoelige mensen na trauma is het erg belangrijk om weer heldere grenzen te ontwikkelen (*). Dit betekent niet dat we minder empathisch worden, maar dat we weer leren om:

• Onze eigen emotionele ruimte te bewaken.
• Onderscheid te maken tussen onze gevoelens en die van anderen.
• Compassie te tonen zonder onszelf te verliezen.
• ‘Nee’ durven zeggen zonder verdere verklaring en/of toelichting.

(*) Lees meer hierover in het binnenkort verkrijgbare e-book "Grenzeloos door trauma-Hoe PTSV en/of PTSS het herstel van gezonde grenzen beïnvloeden".

HOLISTISCH HERSTEL

Het oplossen van PTSV en/of PTSS na trauma vraagt om een integrale aanpak. Het gaat niet alleen om het begrijpen van je hooggevoeligheid, maar ook om het helen van de onderliggende trauma's. 

DE WEG NAAR BALANS

Hier zijn enkele praktische stappen voor gezonde empathie:

• Leer je eigen emotionele grenzen kennen.
• Ontwikkel zelfzorg routines.
• Herken signalen van overbelasting door prikkels.
• Oefen met compassie vanuit een stabiele basis.

VAN BEGRIP NAAR GROEI

Het begrijpen van het verschil tussen sympathie, empathie en compassie is meer dan theoretische kennis. Het is een belangrijk onderdeel van je pad van herstel van trauma. Door je bewust te worden van deze nuances, kun je je hooggevoeligheid inzetten als kracht zonder erdoor overweldigd te raken.

EEN UITNODIGING TOT HERSTEL

Ben je klaar om je relatie met empathie te transformeren en je trauma's te helen? Een gespecialiseerd holistisch hersteltraject kan je helpen om:

• Je grenzen te versterken.
• Je hooggevoeligheid te omarmen.
• Trauma's te verwerken door vooruitstrevende energiepsychologie interventies (Logosynthese®).
• Je verbinding met je Oorspronkelijke Zelf (Essentie) terug te vinden.
• Weer keuzes kunnen maken die bij je passen, zodat je een leven gaat leven met een bij je passende mentale en lichamelijke weerbaarheid.

Ontdek hoe je je empathische gave kunt gebruiken zonder jezelf te verliezen. Want alleen door allereerst goed voor onszelf te zorgen, kunnen we er werkelijk zijn voor anderen. 

Je volledig op jezelf en je herstel richten is niet 'egoïstisch', maar dus juist heel sociaal!

Een holistisch True Result PTSS en Trauma Herstel Coaching hersteltraject is speciaal ontwikkeld om je hierbij te ondersteunen, zodat je een nieuwe dynamische balans in je leven kunt creëren.

Neem voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek contact op via het contactformulier – een gesprek dat er vooral op gericht is om samen te evalueren of een holistisch hersteltraject ook voor jou een volgende stap kan zijn op je pad van herstel.

Zodat ook jij, na holistisch herstel, weer een vrij leven vanuit eigen keuze kunt leven, in verbinding met je Oorspronkelijke Zelf (Essentie) – weer in 'echte verbinding' leven zoals je altijd bent geweest. Ondanks alles wat er in je leven is gebeurd.

AI-afbeeldingen gemaakt door Johan Reinhoudt.

Logosynthese® en vertalingen van deze term zijn geregistreerde handelsmerken van dr. Willem Lammers, en mogen niet gebruikt worden zonder zijn uitdrukkelijke voorafgaande toestemming.