Het overlijden van een kind is een niet te begrijpen en

zeer pijnlijk en traumatisch thema voor iedereen

die hiermee te maken heeft (gehad).

Wie of wat word je eigenlijk als je een kind

hebt verloren? Daar zijn geen woorden voor.

Het verdriet en trauma na de dood van een kind/kinderen

lijkt onoverkomelijk - mag en kan iemand

eigenlijk wel verder leven?

Is holistisch herstel mogelijk?

INLEIDING

Het overlijden van een kind is een niet te begrijpen, zeer pijnlijke en traumatische situatie voor iedereen die hiermee te maken heeft (gehad).

Op dit moment is het weer hernieuwd onder de aandacht gebracht door een documentaire getiteld “Leven naast de dood” waarvan je hier een trailer kunt bekijken. 

Ik ben blij dat het intense trauma dat ontstaat door het overlijden van een kind opnieuw onder de aandacht wordt gebracht. Tegelijkertijd ben ik bezorgd omdat ik te vaak mensen in mijn praktijk zie die reddeloos, radeloos en hopeloos zijn na het overlijden van hun kind. Mensen die pas na vele jaren met hun hulpvraag durven komen en pas dan, omdat ze gewoon niet meer verder kunnen leven. 

Mensen die dingen met mij delen zoals: “dit is het ergste wat mij is overkomen”, “dit gaat nooit meer over”, “ik vind het zo erg dat ik die laatste ruzie heb gehad”, “ik kan dit niet meer vergeten”, “ik ben de pijn van het verlies geworden”, “ik zie haar iedere dag meteen als ik mijn ogen open doe”, “ik kan niet meer verder leven”, “hij volgt me overal waar ik naartoe ga”.

Deze welwillende mensen waren helaas niet bekend met de grens die ze zijn overgegaan toen ze op een bepaald moment stopten met rouwen. Daardoor ontstond er een situatie van chronische, verlengde of zoals het ook wel genoemd wordt, ziekmakende (toxische) rouw. 

Deze mensen waren, misschien wel net zoals jij, evenmin bekend met mogelijkheden die er zijn voor integratief en holistisch herstel van een dergelijke intense traumatische ervaring. 

Want het zo vaak verkondigde leren omgaan met de automatische, reflexmatige en vooral ongewenste oncontroleerbare (stress)reacties als gevolg van het overlijden, het leren van verstandelijke trucjes en het beter kunnen begrijpen, zijn met alle respect geen oplossing, maar een utopie. Het is niet menselijk. Vanuit een holistisch herstelperspectief is er gelukkig een andere manier van rouwverwerking mogelijk, zoals je hieronder kunt lezen.

Als je een kind verliest zijn daar geen woorden voor. Er is geen ‘term’ in het woordenboek die aangeeft wat je dan geworden bent. Dus, wat word je dan en wat ben je dan uiteindelijk geworden als je je kind hebt verloren …?

MISDIAGNOSE MEER DAN EEN PROFESSIONEEL INSCHATTINGSFOUTJE

Rouw is erg rauw en vanuit de praktijk kan ik wel stellen dat dit een heel belangrijk en terugkerend thema is bij ouders waarvan één of zelfs meerdere van hun kinderen zijn overleden. Hoe groter onze emotionele gehechtheid met het kind, hoe groter het algehele niveau van angst en kwetsbaarheid door verlies.

Velen, inclusief mensen in de hulpverlenende beroepen, zien helaas nog steeds niet het persoonlijke in rouw, maar ook zeker niet het verschil tussen rouw en ziekmakende (toxische) rouw. Als ouder een kind verliezen is onvoorstelbaar, verbijsterend en volledig stil makend. Dood is de allerdiepste aanleiding voor angst, verdriet en of spijt.

Dat er bij velen sprake zou zijn van een burn-out is zeer misleidend bij verlengde of getraumatiseerde rouw. Het vereist kennis en ervaring om het verschil te kunnen onderkennen tussen burn-out en Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) door PTSS na trauma (toxische rouw).

Mensen hebben zeker wel een aantal burn-out verschijnselen, maar de onderliggende aanleiding is de PTSV – wat hier eveneens weer onderdeel is van ‘het nieuwe PTSS-Paard van Troje’. Lees hierover mijn eerdere bijdrage in dit artikel.

De Posttraumatische Stressverschijnselen centreren zich om enkele hoofdthema’s:

1.   Het intense verdriet door het verlies en het gemis van het kind.

2.   De angst voor de toekomst – verder leven maar hoe dan?

3.   De spijt en soms zelfs schuld die schuilt in allerlei herinneringen waarin men vindt dat men anders gehandeld zou moeten hebben.

4.   De overtuiging dat men niet verder kan en mag leven.

Dat de hulpverlening zich allereerst richt op het leren omgaan met het verlies is best begrijpelijk; er wordt begeleiding en ondersteuning verleend bij het verdere rouwproces.

Dit is ook zeker belangrijk gezien vanuit het perspectief van het kunnen plaatsen van het overlijden – voor de ouder zelf, maar ook in relatie tot zijn of haar partner en eventuele andere kinderen (en verdere familie). Echter, wat er daarna gebeurt is zeer ernstig en heeft verregaande gevolgen.

Dit is het geval wanneer rouw niet stopt en ziekmakend is geworden. Dat niet professioneel te onderkennen is een vergissing met grote persoonlijke en maatschappelijke gevolgen. Zonder specialistische ondersteuning kan dit leiden tot spoor-2 en zelfs volledige arbeidsongeschiktheid.

PTSV IS NIET VERSTANDELIJK

Met het verdriet van het overleden kind leren omgaan, zoals ik zo vaak zie in mijn praktijk, is geen oplossing – vele mensen kampen jaren later nog steeds met rouw. Er is zelfs een overtuiging ontstaan dat na alle hulp die men inmiddels heeft gehad, dit toch nooit meer over zal gaan. Dit is wel een hele droevige conclusie wanneer je een volwassen man of vrouw bent, wel of niet in een relatie, met eventueel andere kinderen, die graag een maatschappelijke bijdrage wil leveren …

Het gaat er, net als bij alle (ernstige) trauma’s zeker niet om de situatie te willen vergeten. Mensen zeggen dit soms weleens – “ik kan dit nooit vergeten”. En het gaat bij holistisch herstellen van PTSV door PTSS en trauma, ook zeker niet om het veroorzaken van geheugenverlies. In tegendeel, het gaat erom dat iemand na het persoonlijke rouwproces weer verder kan leven met een goede kwaliteit van leven; zelfs na de zeer traumatische ervaring van het overlijden van een of meerdere kinderen. Verder leven met een bij hem of haar passende mentale en fysieke weerbaarheid in het hier-en-nu. Zonder PTSV, zoals continue vertroebeling, negatieve invloed, verstorende, verwarrende en vaak zelfs chaotisch geworden waarnemingen door PTSS.

LEVEN – WANNEER NIETS MEER IS WAT HET LIJKT TE ZIJN?

De worsteling die ontstaat, doordat na het ontstaan van Posttraumatische Stressverschijnselen (PTSV) het verleden en de (angst voor de) toekomst het hier-en-nu beïnvloeden, leidt tot het proberen maximale invloed uit te oefenen op de omgeving, het controleren en/of onderdrukken van ontstane negatieve emoties.

Iedere dag na het ontstaan van PTSV gaat het worstelen verder en worden de verschijnselen ernstiger – totdat de onderliggende aanleidingen volledig zijn opgelost. Iemand kan gaan piekeren (vastzitten in gedachten), wat kan leiden tot angst en uiteindelijk zelfs kan leiden tot paniek.

Iemand heeft dan ook vaak wel neerslachtige gevoelens – maar deze gevoelens staan niet op zichzelf – ze zijn onderdeel van PTSV en zijn ontstaan als gevolg van de PTSS en het ernstige trauma. PTSS is geen depressie! 

Verder kan iemand vanuit piekeren in een hopeloze staat van paniek terechtkomen – ook hier geldt weer dat deze gevoelens ontstaan door PTSV. Deze gevoelens staan niet ‘los’ en zijn niet vanzelf ontstaan.

Het onderscheid kan misschien niet zo ‘groot’ lijken maar de gevolgen van het daadwerkelijk energetisch richten op de onderliggende aanleiding(en) is groot! Onderliggende aanleiding(en) zijn op te lossen. Reacties niet; reacties die in het lichaam geregistreerd worden en dus al ontstaan zijn, kunnen op zijn best onderdrukt worden.

Er bestaat bij PTSV dan ook een direct verband tussen het verleden, toekomstfantasieën (angsten voor situaties die nog niet gebeurd zijn) en de ontstane negatieve emoties. Die negatieve emoties leiden tot automatisch, reflexmatig en vooral oncontroleerbaar ongewenst gedrag.

Het hier-en-nu wordt als het ware aan de ene kant geplet door situaties uit iemands bagage (verleden) en aan de andere kant door angsten voor de toekomst, of door een combinatie hiervan.

VERWARRING IN WAARNEMING

Wanneer uiteindelijk niets meer is wat het lijkt, ontstaat er grote interne verwarring die leidt tot onlogische, verwarrende en dus ook voor de persoon zelf niet meer te begrijpen situaties. Door deze verwarring in waarneming ontstaat steeds meer (onverklaarbare) onrust, een gevoel van onveiligheid en haast.

En dan ontstaan er allerlei onlogische verbindingen.

Verbindingen die dagelijks gemaakt worden vanuit het verbindende, associatieve denken – we zoeken namelijk in alles wat we waarnemen naar vergelijking, naar associaties. Hebben we dit ooit eerder gezien, geroken, gevoeld, etc.?

Hierdoor breiden de Posttraumatische Stressverschijnselen zich iedere dag verder uit. Niet altijd in een rechte lijn omhoog, omdat dit sterk beïnvloed wordt door de mate van persoonlijke weerbaarheid op dat moment. Toch ontstaat er steeds meer verwarring – omdat verwarring de basis in de waarneming is geworden.

Dit is een van de redenen waardoor de situatie voor mij altijd ‘acuut’ blijft, onafhankelijk van hoe lang de situatie al heeft bestaan. Uiteindelijk wordt het totaal verlammend en kan iemand niet meer functioneren.

Het gaat er dus nogmaals om dat iemand weer verder kan leven – in relatie tot bijvoorbeeld zijn of haar partner, eventuele andere kinderen, familieleden, vrienden, werk, collega’s etc. Dat iemand weer zichzelf kan zijn omdat tijdens holistisch herstel de veiligheid geleidelijk aan teruggekeerd is en men weer in het hier-en-nu kan zijn.

Hiervoor is het nodig om allereerst te beseffen dat er een leven was vóór de zeer traumatische ervaring van het overlijden van het kind. Wanneer het hier-en-nu bepaald blijft door toxisch geworden rouw, is er eigenlijk géén leven meer.

Leven wordt overleven en dit inzicht kun je niet bedenken – dit is geen verstandelijke oefening, een trucje leren of zo. Alles heeft te maken met gevoel – gevoel dat helemaal bedolven is geraakt onder het aanvankelijke onoverkomelijk lijkende verdriet dat door het ernstige trauma van het verlies van het kind is ontstaan.

Ik zie vaak dat het verlies van een kind in het hier-en-nu aanvullend hele oude pijn weerspiegelt – pijn van verlies dat (nog) veel ouder is. Dat het leven sindsdien nooit meer hetzelfde was, maar ook dat men verwacht dat het nooit meer hetzelfde zal zijn.

Alles is energie (kwantumfysica) en vanuit de praktijk gaat het bij het holistisch herstellen van het verlies van een kind ook hier over energie. 

-      De energie die verbonden was met het overleden kind.

-      De energie die in verbondenheid met het kind stroomde tussen vader/moeder en het kind.

-      De energie die gebonden zit in al die dingen die men nog samen had willen doen (fantasieën en onvervulde wensen).

-      De energie die gebonden zit in al die dingen die men anders had willen doen en waarvan men nu spijt heeft en/of waarover men zich schuldig voelt.

Dit maakte iemand eerder gelukkig en men is hier opnieuw actief naar op zoek – men wil weer bij het kind zijn. Men wil het leven van toen terug, men wil weer het leven zoals het was. Men wil de energie van toen weer in het hier-en-nu ervaren.

HOLISTISCH HELEN MET HET LOGOSYNTHESE MODEL

Om holistisch herstel van PTSV door chronisch en ziekmakend geworden rouw in de praktijk te ondersteunen worden diverse vooruitstrevende interventies gebruikt, maar in de PTSS Voorbij praktijk heb ik een sterke voorkeur voor het gebruik van het Logosynthese® model. 

In een holistisch hersteltraject en vooral met het gebruik van het Logosynthese model gaat het bij het oplossen van het verdriet in werkelijkheid over het opnieuw verbinden met de bewustwording van wat iemand in werkelijkheid is (en dus na dit ernstige trauma nog steeds is).

Logosynthese is gebaseerd op het concept van het leven als een energiestroom; het beschrijft hoe deze stroom kan worden geblokkeerd en hoe dergelijke blokkades kunnen worden opgelost.

Het Logosynthese model is een veelomvattend systeem voor psychotherapie, counselling, coaching en persoonlijke ontwikkeling. Het combineert moderne concepten uit de psychotherapie en energiepsychologie met de eeuwenoude wijsheid van heelwording door woorden.

Verdriet gaat eigenlijk over de onhanteerbare spanning die is ontstaan tussen de werkelijkheid van het verlies en de wens dat dit verlies er niet zou zijn - en dat het kind er nog steeds zou zijn.

Vóór, tijdens en na de periode van het overlijden van het kind is het systeem overstroomd met nieuwe informatie die iemand niet kon verwerken; daar is energie in patronen vast gaan zitten.

Dit houdt in dat er zoals dit in de context van het Logosynthese model genoemd wordt ‘bevroren, vastzittende energie’ opgelost dient te worden.

De vastzittende energie zit vast in herinneringen aan het trauma en heeft de verbinding met iemands Originele Zelf (Essentie, Bron, Hogere Zelf) onderbroken. Het oplossen en daarmee terugkrijgen van deze eerder niet beschikbare energie stelt iemand in staat weer meer verbonden te zijn met het Originele Zelf (wat iemand van origine is en altijd geweest is).

Deze vastzittende energie is niet alleen verstorend in het hier-en-nu omdat ze niet beschikbaar is om te gebruiken, maar het zorgt daarbij ook nog eens voor het ontstaan van reactiepatronen. Automatische, reflexmatige en vooral oncontroleerbare (ongewenste) (stress)reacties. Reacties die ontstaan door de geactiveerde vastzittende energie in de traumatische situatie van toen, vanuit de destijds waargenomen en opgeslagen verwarring.

Alles is, zoals eerder aangegeven, energie – jij bent energie – waarnemingen zijn energie en de waarnemingen en representaties van waargenomen traumatische situaties zijn energie.

Je bent energie - Essentie gemanifesteerd als een lichaam en geest. Je lichaam is een energiesysteem, ingebed in een persoonlijke ruimte in de tijd. In deze ruimte wordt veel verschillende informatie opgeslagen, niet alleen over jezelf, maar ook over andere mensen, dieren en objecten. In dit geval gaat het dus voornamelijk om opgeslagen informatie over het overleden kind en alles wat hiermee te maken heeft.

Vanuit een holistisch herstelperspectief hoeft iemand gelukkig niet vast te blijven zitten in een kooi van verdriet (en angst) die ontstaan is door het overlijden van het kind – een situatie waarin door de ontstane PTSV een continue dreiging heerst in het alledaagse leven.

HERSTELLEN IS EEN INTEGRAAL PROCES

Holistisch herstellen gaat in stappen – stappen met een snelheid die past bij de persoon omdat er geen drang of dwang gebruikt wordt om herstel mogelijk te maken of het proces eventueel zelfs te willen versnellen. Dit zou zeer onveilig en daarmee zeer ongewenst zijn voor iemand die wil herstellen van ernstig trauma.

De stappen die ontstaan in heelwording door het oplossen van bevroren, vastzittende energie heeft men nodig voor integratie tijdens het herstel en om te voorkomen dat er herhaling plaatsvindt. Het is voor velen bijzonder om te ervaren dat het door deskundig en zorgvuldig gebruik van het Logosynthese model wel mogelijk is om de energie die vastzit in de nare en traumatische herinneringen op te lossen.

Bij het gebruik van het Logosynthese model wordt vastgesteld wat de specifieke betrokken onderliggende aanleiding/trigger verbonden met het vastzittende energiepatroon is en tegelijkertijd wat de reacties hierop zijn in het lichaam wanneer een specifieke trigger wordt geactiveerd.

Er is bijvoorbeeld een voorstelling van het moment van de nare en traumatische situatie opgeslagen toen men hoorde dat het kind overleden was (of een beeld dat men bij het bed zat toen het kind overleed). 

De bedreigende voorstelling van deze situatie, waar bijvoorbeeld een beeld, een ziekenhuis, een geur en of het gezicht van het kind bij past, herbergt vastzittende energie. 

Deze vastzittende energie komt patroonmatig vrij door triggers die ontstaan door hele gewone dagelijkse situaties. Buitensporige reacties ontstaan door de eerder beschreven verwarring in waarneming.

Dit wil zeggen, een gewone dagelijkse situatie, een niet-bedreigende waarneming in het hier-en-nu, is nu in staat om op een of andere manier vastzittende energie in beweging te brengen en te activeren.

Dit ontstaat door het eerder genoemde verbindende, associatieve denken, doordat in een situatie een waarneming 'lijkt op'. Hierdoor wordt deze gekoppeld aan een opgeslagen voorstelling van de eerdere nare en traumatische situatie. 

De vastzittende energie komt in beweging en er ontstaat een (stress)reactie die zich uiteindelijk steeds op eenzelfde manier herhaalt waardoor er een reactiepatroon ontstaat. Het in beweging komen van deze energie zorgt niet voor het ‘vrijkomen’ ervan omdat ze nog steeds vastzit in de waarneming.

Het is heel prettig voor mensen om te ervaren dat het Logosynthese model in staat is om storende (opgeslagen) energiepatronen op te lossen en de stroom van hun levensenergie weer te herstellen.

Het unieke van dit proces is dat samen met de cliënt, in kleine, nauwkeurig gedefiniëerde stapjes, zowel de trigger als de reactie vastgesteld en aangepakt wordt. Het vastzittende energiepatroon zelf wordt in de basis opgelost. Het Logosynthese model is een vorm van energiepsychologie, wanneer je hier meer over wilt lezen klik dan hier.

Het Logosynthese model is in de praktijk juist daarom zo’n elegante en effectieve manier om op korte termijn pijnlijke en traumatische herinneringen, onnodige angsten en bijvoorbeeld belemmerende overtuigingen op te lossen. Hierdoor komt de eerder vastzittende energie beschikbaar om het leven (weer) op eigen manier vorm te geven.

Wil je je aanvullend informeren over het Logosynthese model en wat dit inhoudt als ondersteuning voor mentale en emotionele heelwording en persoonlijke en spirituele ontwikkeling klik dan hier.

Na het oplossen van de vastzittende energie is er dus zeker geen geheugenverlies, maar een situatie waarin, hoe onmogelijk dit ook lijkt bij aanvang van een hersteltraject, een neutraliteit ontstaat over de traumatische ervaring(en).

Een neutraliteit over de situatie waarbij de eerdere negatieve en belemmerende emoties verdwenen zijn, omdat iemand weer in het hier-en-nu kan zijn en dit door geheugen herconsolidatie het nieuwe referentiepunt is. Iemand kan dus niet meer terug naar het oude beeld met de belasting omdat het er in die vorm door het oplossen van de belasting (vastzittende energie) niet meer is.

Negatieve gevoelens worden op deze manier steeds meer opgelost en er ontstaat heling van de eerst onoverkomelijk lijkende pijn door het lijden. Angst wordt vervangen door vertrouwen en daardoor ontstaat steeds meer een diep gevoel van welzijn.

De herinneringen aan het leven van het kind blijven voor altijd in het geheugen van de ouder(s) en gezinsleden, maar het overlijden veroorzaakt vanaf dat moment geen stroom van ‘onverstoorbare en vreselijke indringers’ meer. Indringers (PTSV) die als het ware eerst in staat waren om de bewuste geest te kapen.

Het is misschien overbodig om dit hier nogmaals te benadrukken: toch, om dit werk te doen is niet alleen grote zorg, deskundigheid en specialisatie vereist, maar ook een allesbepalende verbinding en vertrouwensrelatie met de cliënt (coaching alliantie).

Een liefdevolle coachende aanwezigheid waarbij het van groot belang is dat er niet geoordeeld wordt. Er wordt met het totaal aan ervaringen van het leven gewerkt en met de gezamenlijke intentie om de pijn en het lijden te verminderen. Alleen dan kan er heelwording ontstaan die past bij het moment en de situatie waarin de cliënt zich bevindt.

Het is vanzelfsprekend dat het zien van herstellen met deze holistische aanpak van mensen die compleet vastgelopen waren door hun onoverkomelijke en uiteindelijk ziekmakende verdriet door toxisch geworden rouw iedere keer weer een groot professioneel cadeau voor mij is.

Ik heb eerder een uitgebreid artikel geschreven dat aanvullend misschien interessant is om te lezen – het artikel heeft als titel “PTSS

na verlies van je kind – is langer afwachten bij verlengde of getraumatiseerde rouw de oplossing?”. Je kunt dit artikel hier lezen. 

Voor alle duidelijkheid: ik ben hier bewust niet ingegaan op het trauma voor het achterblijvende broertje of zusje van het overleden kind. Dat dit net zoveel respect en aandacht verdient, mag wel blijken uit mijn ervaringen in de praktijk – kort na het overlijden of na lange(re) tijd door de enorme belastende invloed die ook dit op het achterblijvende kind kan hebben. 

Het kind kan hierdoor uiteindelijk compleet vastlopen in het gezin, op school, met vriendjes en het kind kan aanvullend ook allerlei onduidelijke lichamelijke en niet medisch te diagnosticeren klachten krijgen (SOLK of ALK).

Dit is beslist geen artikel om even tussendoor te lezen – daar is het onderwerp te hard en tegelijkertijd ook weer veel te zacht en te gevoelig voor.

Deel dit artikel vooral ook met anderen. Hoe meer mensen herkenning zien in de inhoud van dit artikel, hoe meer mensen erkenning krijgen van hun situatie en waar ze zijn op hun persoonlijke pad op weg naar herstel van ziekmakende, toxisch geworden rouw.

Veel sterkte aan iedereen die net of langer geleden in rouw is geraakt om het verlies van een kind. Wil je meer informatie of wil je je eigen persoonlijke situatie bespreken, vul dan het contactformulier in. 



Logosynthese® en vertalingen van deze term zijn geregistreerde handelsmerken van dr. Willem Lammers, en mogen niet gebruikt worden zonder zijn uitdrukkelijke voorafgaande toestemming.